Паян, юпа уйӑхӗн 31-мӗшӗнче, Хуласен пӗтӗм тӗнчери кунӗ шутланать.
Чӑваш Енре 9 хула, вӗсенчен пиллӗккӗшӗ республика пӗлтерӗшлӗ, тӑваттӑшӗ — район пӗлтерӗшлӗ. Республика пӗлтерӗшлисем ҫаксем: Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар, Улатӑр, Канаш тата Ҫӗмӗрле. Район пӗлтерӗшлисем: Куславкка, Сӗнтӗрвӑрри, Ҫӗрпӳ тата Етӗрне.
Чӑвашстат пӗлтернӗ тӑрӑх, республикӑра пурӑнакансенчен 64 проценчӗ хулара тӗпленнӗ.
Чи пысӑк йышлӑ хула — Шупашкар. Унта 496 пин ҫын пурӑнать. Иккӗмӗш вырӑнта — 120 пинлӗ Ҫӗнӗ Шупашкар. Куславкка, Сӗнтӗрвӑрри тата Етӗрне пӗчӗк йышлӑ хуласем шутланаҫҫӗ, вӗсенче 8-шар пин ҫын пурӑнать.
Чӑваш Енри чи аслӑ хула, Шупашкар, 1469 ҫулта йӗркеленнӗ. Улатӑр — 1552 ҫулта, Ҫӗрпӳ — 1589 ҫулта, Етӗрне — 1590 ҫулта. Чи ҫамрӑк хула – Ҫӗнӗ Шупашкар (1960 ҫул).
Ҫӗнӗ Шупашкар тата Шупашкар хулисенче пӗрер пуҫлӑх юлӗ.
Хӑй вӑхӑтӗнче ҫавӑн пек пулнӑччӗ-ха. Анчах вырӑнти хӑй тытӑмлӑх ҫинчен калакан саккуна улшӑну кӗртнӗ хыҫҫӑн администраци пуҫлӑхӗсем (вӗсене тепӗр майлӑ сити-менеджер та теме тытӑнчӗҫ) пулса тӑчӗҫ тата Депутатсен пухӑвӗсен председателӗсене муниципалитетсен пуҫлӑхӗсем тесе тире урлӑ ҫырма тытӑнчӗҫ.
Шупашкарпа Ҫӗнӗ Шупашкарта малашне пӗр пуҫлӑхлӑ меслет ҫине куҫӗҫ.
Чӑваш Енре водород перекиҫӗ туса кӑларма тытӑннӑ. Ун валли ятарлӑ «Волжская перекись» предприяти хута янӑ. Вӑл Ҫӗнӗ Шупашкарти «Химпромра» вырнаҫнӑ.
Ҫак инвестици проектне «Оргсинтез» ушкӑн 11 миллиард тенкӗ хывнӑ. Унта халӗ 200 ҫын валли ӗҫ вырӑнӗ пулӗ. Ҫитес ҫул нарӑс-пуш уйӑхӗсенче предприятире 50 пин тонна водород перекиҫӗ туса кӑларма тытӑнасшӑн.
Сӑмах май, унччен водород перекиҫӗн 60 процентне ют ҫӗршывран кӳрсе килнӗ. Ҫак предприятие хута яни пирӗн ҫӗршыва ку шӗвекпе тивӗҫтерме май туса памалла.
Паян, юпа уйӑхӗн 26-мӗшӗнче, Шупашкар муниципаллӑ округӗнче ҫул ҫинче инкек пулса иртнӗ. Унта арҫын пунӑҫӗ татӑлнӑ.
«Кӳкеҫ-Тутаркасси-Ҫӗнӗ Шупашкар» ҫулпа пынӑ чухне Тренккасси ялӗ тӗлӗнче «ВАЗ-2107» тата «Урал» автомашинӑсем пырса ҫапӑннӑ. Инкек ирхи 7 сехет те 20 минутра пулнӑ.
Малтанласа палӑртнӑ тӑрӑх, «ҫиччӗмӗшӗн» водителӗ руле пӑрса янӑран хирӗҫ килекен ҫул ҫине тухса кайнӑ. Унта вӑл пысӑк машинӑпа пырса ҫапӑннӑ.
52 ҫулти арҫын (Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерствин сайтӗнчи хыпарта хӑш машина водительне палӑртман. Сӑнӳкерчӗк тӑрӑх хакласан, ҫӑмӑл машина лапчӑнсах ларнӑ. Апла пусан унӑн водителӗн пурнӑҫӗ сарӑмсӑр татӑлнӑ тесе пӗтӗмлетмелле-тӗр) инкек вырӑнӗнчех вилсе кайнӑ.
Юпа уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарта 2 пӳлӗмлӗ хваттер ҫунма пуҫланӑ. Инкек 16 сехет иртсен сиксе тухнӑ.
Хулари Завод урамӗнчи 11-мӗш ҫуртри 3-мӗш хутра вырнаҫнӑ. Тӗтӗм-сӗрӗм сарӑлнӑ подъезран 5 ҫынна урама кӑларнӑ. Вӗсен йышӗнче 2 ҫынпа 3 ача пулнӑ.
Пушар 3 тӑваткал метр лаптӑк ҫинче алхаснӑ. Вут-ҫулӑмпа кӗрешекенсем ӑна сӳнтернӗ. Инкек сӑлтавне специалистсем палӑртӗҫ.
К. Иванов ячӗллӗ Чӑваш академи драма театрӗнче ӑста артист, юрӑҫ, чӑваш фильмӗсен сценарисчӗ Надежда Кузьмина 50 ҫул тултарнине халалласа «Чӗререн савса» пултарулӑх каҫӗ пулӗ.
Театрта пӗлтернӗ тӑрӑх, унта артистка тӗп рольсене вылянӑ «Василиса кин кӗртет», «Авланатӑп эпӗ, авланатӑп», «Как Настенька чуть кикиморой не стала», «Телей кайӑкӗ», «Чуххӑм Ванькка авланать — кай, кай, кай» спектакльсен сыпӑкӗсене курма май килӗ. Унсӑр пуҫне Надежда Кузьмина Альбина Юрату сӑмахӗсемпе ҫырнӑ «Арканчӗ юрату», «Ларсам эс юнашар, аннеҫӗм», Левтина Марье сӑввипе кӗвӗленӗ «Сӑр чикки» тата ытти юрра шӑрантарӗ.
Надежда Кузьмина 1973 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Элӗк районӗнчи Тукач ялӗнче ҫуралнӑ. Вӑл Питӗрти театр ӳнерӗн патшалӑх академийӗнче вӗреннӗ. Пӗр вӑхӑт Ҫӗнӗ Шупашкарти сӑнавлӑ театрта ӗҫленӗ. 1998 ҫултанпа Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче тӑрӑшать.
Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацине ертсе пыма вӑхӑтлӑха урӑх ҫынна шаннӑ. Ӗнер хула депутачӗсен пухӑвӗн черетсӗр ларӑве иртнӗ. Унта ку тивӗҫе Максим Семенова пурнӑҫлама шаннӑ. Унччен вӑл хула администрацийӗн пуҫлӑхӗн экономика тата финас енӗпе ӗҫлекен ҫумӗ пулнӑ.
Аса илтерер: унччен хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Дмитрий Пулатов пулнӑ. Анчах ӑна нумаях пулмасть йӗрке хуралҫисем тытса чарнӑ.
Паян Шӑмаршӑ муниципаллӑ округӗн депутачӗсем черетлӗ мар пухӑва пухӑнӗҫ. Округ администрацийӗн пуҫлӑхӗ Александр Чамеев ӗҫрен хайӗн ирӗкӗпе кайма заявлени ҫырнӑ. Пухура шӑпах ӑна пӑхса тухӗҫ.
Александр Чамеев ку должноҫре 2020 ҫулхи кӗркунне ӗҫлеме пуҫланӑ. Унччен вӑл район администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ пулнӑ.
Аса илтерер: нумаях пулмасть Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхне Дмитрий Пулатова шанчӑкран тухнӑ тесе должноҫрен кӑларас ыйтӑва пӑхса тухма палӑртнӑ.
Ҫӗнӗ Шупашкарта Чӑваш халӑх ҫыравҫин Юхма Мишшин повеҫӗ тӑрӑх фильм ӳкернӗ. Ҫӗнӗ ӗҫе ҫитес ҫул пуҫламӑшӗнче курма май пулӗ. Кун пирки Телеграмри «Пуинчен малтан. Ҫывӑрса юлмасан» каналта пӗлтернӗ.
Фильм режиссерӗ – Марат Никитин иккен. «Картинӑри ӗҫ-пуҫ 1949 ҫулта пулса иртет. Вӑрҫӑ чарӑннӑранпа тӑватӑ ҫул иртнӗ пулин те ашшӗ ывӑлне кӗтме пӑрахман», — хыпарланӑ ҫӑлкуҫра.
Тӗп сӑнара Чӑваш халӑх артисчӗ Василий Павлов калӑплать.
Ӗнер каҫхи 8 сехетре Ҫӗнӗ Шупашкарта Винокуров урамӗнчи 54-мӗш ҫурт ҫывӑхӗнче 61 ҫулти хӗрарӑмпа мӑнукне йывӑр тиевлӗ машина, «Соболь» ҫапса кайнӑ. Хӗрарӑма пульницӑна илсе ҫитернӗ, анчах пурнӑҫне ҫӑлма май килмен - вӑл вилнӗ. 8 ҫулти мӑнукӗ аманнӑ, вӑл халӗ пульницӑра.
«Соболь» рулӗ умӗнче 20 ҫулти каччӑ пулнӑ. Вӑл урӑ пулни паллӑ.
+8.3 °C